Περί γεννήσεως του Κανάρη στην Πάργα και άλλων γελοιοτήτων!

     Το άρθρο αυτό ήθελα από καιρό να το γράψω καθώς με έχει απασχολήσει χρόνια αυτή η υπόθεση και συχνά πυκνά βρίσκω ιστοσελίδες που αναπαράγουν αυτή την γελοιότητα. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή όμως.

       Πριν περίπου 70 χρόνια ένας ηπειρώτης ο Δ.Γατόπουλος βρήκε, λέει, το χαμένο ημερολόγιο του Κανάρη και λίγο αργότερα, τη δεκαετία του ‘70, ένας δάσκαλος από τα Ιωάννινα ονόματι Γρηγόριος Κομπίλας βάλθηκε από το τίποτα να αποδείξει ότι ο Ψαριανός Κωσταντής Κανάρης γεννήθηκε στην Πάργα οπού και μεγάλωσε μέχρι τα 15 του χρονιά ώσπου ήρθε στα Ψαρά. Γράφει μάλιστα ο παραχαράκτης και ένα βιβλίο με τίτλο «Κ. Κανάρης , ένας Ψαριανός από την Πάργα» .Το βιβλίο αυτό μου απέστειλε ο Δήμαρχος Πάργας το 2006 όταν του έστειλα επιστολή διαμαρτυρόμενος για ανάρτηση του Δήμου Πάργας που παρουσίαζε τον Κανάρη γεννημένο στην Πάργα. Το βιβλίο αυτό μόνο συλλογή ανεκδότων μπορεί να χαρακτηριστεί και κάθε σοβαρός άνθρωπος με την κοινή λογική μπορεί να αντικρούσει τα παιδαριώδη επιχειρήματα του Κομπίλα όπως έκανα και εγώ σε δεύτερη επιστολή μου προς τον τότε δήμαρχο η οποία και ποτέ δεν απαντήθηκε.

        Πως όμως ξεκίνησε όλη αυτή η ιστορία . Οι Παργινοί υποστηρίζουν ότι όταν ο Κανάρης πήγαινε στην Δανία για να προσφέρει το στέμμα της Ελλάδας στον Γεώργιο σταμάτησε στην Κέρκυρα λόγο ζημιάς του πλοίου . Εκεί ο Κανάρης συνάντησε τον Βαλαωρίτη και μαζί επισκέφτηκαν την κοινή τους πατρίδα την Πάργα. Μάλιστα υποστηρίζουν ότι τα αναφέρει ο Κανάρης στο προσωπικό του ημερολόγιο. Οι Παργινοί βέβαια ξεχνούν πρώτον ότι μέσα σε 3 μόλις ήμερες που έκατσε το πλοίο στην Κέρκυρα είναι αδύνατον ο Κανάρης να πήγε στην Πάργα και δεύτερον και κυριότερο ή Παργα εκείνη την εποχή, 1863, ήταν ακόμα τουρκικό έδαφος και γνωρίζουμε όλοι ότι ο Κανάρης ήταν τρομοκράτης και δολοφόνος για τις τουρκικές αρχές οπότε είναι αδιανόητο να επισκεφθεί τουρκικό έδαφος. Ο Βαλαωρίτης το μόνο που διασώζει είναι η γνωριμία του με το Κανάρη στο λιμάνι της Κέρκυρας και σε μία ιδιωτική τους συζήτηση περί της Ηπείρου υποστηρίζει ότι ο Κανάρης αναφέρει «Η λατρευτή Πάργα, πάντα μου θύμιζε τα παιδικά μου χρόνια και τους αλλεπάλληλους αγώνας των προγόνων μου».

       Και είναι φυσικό να αναφέρει κάτι τέτοιο ο Κανάρης πρώτον γιατί νέος στο καράβι του θείου του Δ. Μπουρέκα βρέθηκε στην Πάργα (1803) για να μεταφέρει μαζί με άλλα Ψαριανά καράβια τους Σουλιώτες στην Κέρκυρα , όταν εναντιώθηκαν στον Αλί Πασά και υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το Σούλι και δεύτερον ο αγώνας αυτός των Σουλιωτών είναι ένας από του αλλεπάλληλους αγώνες των Ελλήνων εναντία των τούρκων. Αυτός είναι ο λόγος που η Πάργα θυμίζει στον Κανάρη τα παιδικά του χρόνια και όχι το ότι γεννήθηκε εκεί.

       Τα υποτιθέμενα  απομνημονεύματα- ημερολόγιο του Κανάρη είναι ένα αισχρό κατασκεύασμα. Πρώτον γιατί λέει πρόκειται για ένα ημερολόγιο το οποίο απόγονοι του αγωνιστή εμπιστευθήκαν στον Γατόπουλο και εκείνος στον Κομπίλα μυστικά. Λες και ένα τόσο σημαντικό έγγραφο ενδιαφέρει έναν μόνο έναν άγνωστο δάσκαλο από τα Ιωάννινα και όχι όλο το ελληνικό έθνος. Δεύτερον η γλώσσα του κατασκευάσματος αυτού είναι τέτοια (καθαρεύουσα και με στοιχεία αρχαϊζουσας) που με κανέναν τρόπο δεν γίνετε να το έχει γράψει ο Κανάρης ο οποίος γνώριζε γραφή και ανάγνωση όπως την έμαθε στο καράβι του Μπουρέκα από τους υπόλοιπους Ναύτες απλοϊκά και που ακόμα και η υπογραφή του τα πρώτα χρόνια είναι ανορθόγραφη. Τέλος ένα τέτοιο κείμενο , του μεγαλύτερου ίσως Έλληνα θαλασσινού αγωνιστή , αποκλείεται να μην είχε εκδοθεί όπως συνέβη με τα απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη ή ακόμα και του σχεδόν αγνώστου Μακρυγιάννη.

        Ένα ακόμα γεγονός είναι το ότι ο Κανάρης πέθανε σε βαθύ γήρας. Όλα αυτά τα χρόνια εκδόθηκαν πολλά βιβλία σχετικά με την ζωή και την δράση του σε όλα αναφέρεται ότι γεννήθηκε στα Ψαρά. Αν κάτι τέτοιο ήταν λάθος δεν θα έσπευδε πρώτος να το διορθώσει. Ακόμα όλοι όσοι των επισκεπτόνταν στο σπίτι του στην Κυψέλη έμεναν έκπληκτοι με την σεμνότητα και την ταπεινότητα του. Όταν η συζήτηση πήγαινε στα κατορθώματα του εκείνος ήξερε πώς να γυρίζει την κουβέντα ώστε να μην μιλήσει για αυτά. Και αναφέρει ένας γάλλος περιηγητής ότι όταν των ρωτούσε επανειλημμένα για την δράση του στην Επανάσταση εκείνος φανερά εκνευρισμένος του έδειξε μια γκραβούρα τον Ψαρών που είχε στον τοίχο του και ειπε «αυτή είναι η ιστορία μου, για αυτά να γράψεις!». Πως γίνεται ένας τόσο σεμνός άνδρας να έγραψε δήθεν απομνημονεύματα. 

         Ακόμα και ο μεγάλος ιστορικός Νικόδημος που ξέρουμε καλά ότι στο έργο του δεν αναφέρει πολλά για τα κατορθώματα του Κανάρη καθώς υπήρχε ένας άτυπος ανταγωνισμός μεταξύ τους και για τον λόγο αυτό τον επιπλήττει στα γραπτά του ο Κοτζίας , αν υπήρχε ένα μεμπτό στοιχείο στην καταγωγή του Κανάρη δεν θα το ανέφερε. Ξέρουμε πολύ καλά ότι στα Ψαριανά καράβια υπηρετούσαν και έλληνες από άλλες περιοχές. Σε κάθε αναφορά προς της αρχές των Ψαρών αν επρόκειτο για ξένο αναφέρονταν πάντα η καταγωγή του όπως διαβάζουμε για τον Ιωάννη Δημουλίτσα (Πατατούκο) ότι είναι από την Πάργα κι ας έμενε στα Ψαρά πάνω από 40 χρόνια κι ας είχε προσφέρει τόσα στον αγώνα με την δημιουργία των πυρπολικών ή για τον ατρόμητο Καραβόγιαννο (Ιωάννη Θεοφιλόπουλο) ότι είναι Πελοποννήσιος. Οι Ψαριανοί πάντα ξεχώριζαν του Ψαριανούς από τους υπόλοιπους έτσι θα έκανα και με τον Κανάρη ,αν δεν ήταν γεννημένος στα Ψαρά, να είστε σίγουροι.

   

Προτομή Κανάρη στην Πάργα.

Στα αποκαλυπτήρια μάλιστα της προτομής 

παρευρέθησαν τρισέγγονα του Κανάρη . 

Είναι τα ιδία τρισέγγονα που έρχονταν μέχρι

 την δεκαετία του 80 στα Ψαρά για να τιμήσουν 

την γενέτειρα του προγόνου τους. Αυτά γιατί 

κάποιοι  θεωρούν ικανό το γεγονός αυτό να 

αποδείξει τα αναπόδεικτα. Είναι προφανές ότι 

και οι ίδιοι βρίσκονται σε σύγχυση. 

       Τέλος θα σας παραθέσω μερικά στοιχεία που συγκέντρωσαν κυρίως οι Δ. Ανδριάνας και Δ. Φωτιάδης την δεκαετία του ’80 προκειμένου να απαντήσουν στον Κομπίλα ο οποίος κατέκλυσε με επιστολές ακαδημαϊκούς ,εφημερίδες και λοιπούς φορείς ώστε να παρουσιάσει το παραμύθι του ως ιστορική ερεύνα. Μέσα από τα στοιχεία αυτά αποδεικνύεται όχι μονό ότι ο Κανάρης γεννήθηκε στα Ψαρά αλλά και ότι ο πατέρας του Μικές Κανάριος (και όχι Νικόλαος Σπηλιωτέας όπως υποστηρίζει ο Κομπίλας ότι έλεγαν τον Μίκε Κανάρη πριν υποτίθεται αλλάξει όνομα) γεννήθηκε και αυτός στα Ψαρά . Όπως έχω ξαναγράψει οι Ψαριανοί γνωρίζουμε ότι δεν είμαστε αυτόχθονες και ότι οι περισσότεροι έχουμε έρθει από την Κυρίως Ελλάδα . Αν λοιπόν ο παππούς του Κανάρη έχει έρθει από την Πάργα , την Ιταλία όπως υποστήριξαν κάποιοι ή άλλο μέρος δεν είμαι σε θέσει να γνωρίζω ούτε εγώ ούτε οι παργινοί .

         Ο Κωνσταντίνος Μικέ Κανάρης λοιπόν ,αναφέρουν τα μητρώα αξιωματικών του Ναυτικού μας γεννήθηκε στα Ψαρά το 1795. Η εγγραφή αυτή στο μητρώο του Ναυτικού γινόταν κατά δήλωση του εγγραφόμενου. Ο ίδιος ο Κανάρης δηλαδή δηλώνει επίσημα στο ελληνικό κράτος ότι γεννήθηκε στα Ψαρά. Τώρα οι παργινοί ας υποστηρίξουν ότι ο Κανάρης ήταν τρελός και δεν ήξερε τι έλεγε. Και συνεχίζουμε ο Κωσταντής γεννήθηκε στα Ψαρά γιατί και ο πατέρας του Μικές Κανάρης ήταν επίσης γέννημα θρέμμα του ένδοξου νησιού μας. Ο Μικές Κανάρη, ο οποίος ήταν παντρεμένος με την Ψαριανή Μαρία Μπουρέκα είχε εκλεγεί επανειλημμένα Δημογέροντας στη Βουλή των Ψαρών. 

        Ο Ιστορικός Κωνσταντίνος Νικόδημος στο δίτομο βιβλίο του «Υπόμνημα της νήσου Ψαρών» τόμος Ά σελ 82, για τα ήθη, τα έθιμα και τους άγραφους νόμους της προεπαναστατικής κοινωνίας των Ψαρών που στην πλειοψηφία τους ισχύουν ακόμα και σήμερα, αναφέρει : 

«τα συνοικέσια εγένοντο μεταξύ Ψαριανών. Με ξένους δεν υπάνδρευον ούτε τους υιούς ούτε τας θυγατέρας των. Εάν δε ξένος τις ήθελε να νυμφευθεί θυγατέρα Ψαριανού ούτος έπρεπε να είναι ενδεέστατος δια να δώση την θυγατέρα του. Τοιαύτα τα συνοικέσια ήσαν ολίγα. Έπρεπε να είναι γνωστή η διαγωγή του νυμφίου και να έχη και εχέγγυα ότι δεν θα φύγη και αφήση την γυναίκα του και τα τέκνα του. Ο ξένος αυτός οσηνδήποτε κατάστασιν και αν απέκτα δεν διωρίζετο εις την δημοτική Αρχήν . Oι απόγονοί του όμως απέκτων το δικαίωμα τούτο.’’ 

       Εδώ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα ο Μικές Κανάριος ήταν Δημογέροντας της Βουλής των Ψαρών που συνεπάγεται ότι ήταν γέννημα –θρέμμα Ψαριανός με τουλάχιστον Ψαριανή μητέρα διαφορετικά ήταν αδύνατος ο διορισμός του στην Δημοτική αρχή και ο γάμος του με Ψαριανή όπως βεβαιώνει ο Ιστορικός. Ακόμα γνωρίζουμε ότι συγγενείς του Κανάρη ήταν και ο Ναύαρχος των Ψαρών Νικολής Αποστόλης και ο πυρπολητής- μοναχός Ιωασάφ Νικολάρας, εκτός αν μας πουν ότι κι αυτοί είναι παργινοί που βρέθηκαν στα Ψαρά.

        Ο Κανάρης γεννήθηκε στα Ψαρά και καλά θα κάνουν όλοι οι παραχαράκτες της ιστορίας να το χωνέψουν. Αν ζούσε ο Κωσταντής σήμερα θα τους έλεγε αυτό που κάποτε είπε στον Όθωνα «ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΝΤΡΟΠΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΑ».

Μέχρι και το έτος θανάτου του έγραψαν λάθος τόση είναι η ασχετοσύνη τους!

Ανδρέας Μ. Καραγιώργης