Ιω. Καποδίστριας, ο συμπολίτης των Ψαριανών

        Όταν το 1828 ο Ιωάννης Καποδίστριας ήρθε στην Ελλάδα ως Κυβερνήτης η κατάσταση ήταν τραγική. Στην Πελοπόννησο μαίνονταν εμφύλιος πόλεμος. Τα νησιά ήταν διαλυμένα. Πρόσφυγες από Αϊβαλί, Χίο, Κάσσο, Ψαρρά και αλλού διασκορπισμένοι στην επικράτεια, κι ένα κράτος που δεν υπήρχε ούτε στα χαρτιά. Μόνος απέναντι σε όλα αυτά ο Κυβερνήτης βρίσκει την κατανόηση και την ασφάλεια που αποζητά στου Ψαριανούς που μετά την καταστροφή του νησιού τους βρίσκονται μοιρασμένοι μεταξύ Αίγινας και Σύρου.

        Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας εκλέγει τον Ιωάννη Καποδίστρια Κυβερνήτη της Ελλάδας για επτά χρόνια, και ορίζει το Ναύπλιον ως καθέδρα της Κυβερνήσεως. Η Αντικυβερνητική Επιτροπή που έχει ορισθεί μεταβαίνει στο Ναύπλιο για να προετοιμάσει τα της έλευσης του Κυβερνήτη. Αντιμετωπίζοντας όμως εκεί τις γνωστές ταραχές του εμφυλίου , όπως τον κανονιοβολισμό της πόλης, αποφασίζεται η μεταφορά της καθέδρας στην Αίγινα.

       Όπως διαβάζουμε στο φύλλο υπ’ αριθμ . 53 της Γενικής Εφημερίδας, (17 Αυγούστου 1827), η Αντικυβερνητική Επιτροπή για τους λόγους μεταφοράς διακηρύττει:

Τα αίτια και ο σκοπός δια τον οποίον η Κυβέρνησις απεφάσισε να μεταβεί από το Ναύπλιον εις Αίγιναν, εξηγήθησαν εις την υπ’ αρ. 371 Διακήρυξην, ήδη δε διακηρύττει, ότι έφθασεν ενταύθα μετά της Σεβαστής Βουλής, όπου οι φιλόνομοι Ψαριανοί και οι ευπειθείς Αιγινήται έδειξαν δια της φιλοφρόνου υποδοχής των, ότι ήσαν άξιοι και αύθις ν’ απολαύσωσι μεταξύ αυτών την Κυβέρνησιν…

         Ο Καποδίστριας μάλιστα σε επιστολή του προς τον προσωρινό διοικητή Αιγινής στις 26 Απριλίου 1828 από το κατάστρωμα του ρωσικού πλοίου «Ελένη» που τον φέρνει στην Ελλάδα ζητά φρουρά αποτελούμενη από Ψαριανούς « ως εχόντων πάσαν μου την εμπιστοσύνην» όπως χαρακτηριστικά γράφει. O Ψαριανός πλοίαρχος Α. Γιαννίτσης μάλιστα τον συνόδευσε με το πλοίο «Έκτωρ» από την Ιταλία στην Ελλάδα.

Απόσπασμα απο την επιστολή του Καποδιστρια
προς τον Προσωρινο Διοικητή Αιγίνης
26 Απριλίου 1828

         Κατά τον ερχομό του Κυβερνήτη δεν ήταν λίγοι οι αντίπαλοι του που έσπευσαν να τον κατηγορήσουν ως έναν ξένο που ήρθε από το πουθενά. Είτε λόγω της υπηρεσίας του στον Τσάρο είτε της κερκυραϊκής του καταγωγής , ας μην ξεχνάμε ότι τα Επτάνησα για αιώνες ακολούθησαν διαφορετική πορεία από την υπόλοιπη Ελλάδα. Η Επιτροπή των Ψαριανών λοιπόν για να βγάλει από την δύσκολη θέση τον Καποδίστρια στις 17 Απριλίου 1828 του αποστέλλει επιστολή και τιμητικό δίπλωμα όπου τον ανακηρύσσει μέλος της κοινότητας των Ψαριανών. Την επιστολή διαβάζουμε στην Γενική Εφημερίδα της εποχής.

       Δυστυχώς το δίπλωμα δεν διασώθηκε ( ή από την μέχρι  τώρα έρευνα δεν έχει εντοπιστεί). Διασώζετε όμως η απάντηση του Καποδίστρια και που παραθέτω παρακάτω. Εκεί ο Κυβερνήτης αφού συγκινημένος αποδέχεται την τιμή που του γίνεται. Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι χωρίς την προσηγορία των Ψαριανών θα ήταν απλά ένας ομογενής ενώ τώρα μπορεί να συγκαταλέγεται συμπολίτης όλων. Μάλιστα ως πλέον πολίτης των Ψαρών προσφέρει 100 τάλληρα για λογαριασμό που είχαν ανοίξει οι Ψαριανοί προκριμένου να μαζέψουν το ποσό των 5.000 τάλληρων για τις ανάγκες της κοινότητας ήτοι περίθαλψη ορφανών, μέριμνα χηρών, εξαγορά αιχμαλώτων και πολλά άλλα. Από αυτή την πρωταρχική μέριμνα ας μην ξεχνάμε ότι προήλθε και η Αδελφότητα των Ψαριανών.

Από το βιβλίο " Επιστολαί Ι.Α.Καποδίστρια"

Π. Στεφανιτση τυπογρ. Κων. Ράλλη

Αθήνα 1841

        Παρακάτω βλέπουμε το προσχέδιο της επιστολής , χειρόγραφα γραμμένο από τον Καποδίστρια. Παρατηρούμε την αμεσότητα αλλά και την συγκίνηση που εκπνέει. Δυστυχώς για την τελική επιστολή επιλέχθηκε πιο τυπική γλώσσα που και πάλι όμως αφήνει την συγκίνηση και την ευγνωμοσύνη του Κυβερνήτη έκδηλη. Το χειρόγραφο προέρχεται από το Γενικό Αρχείο του Κράτους και συγκεκριμένα το τοπικό αρχείο Κέρκυρας.

         Τα μόνα σύννεφα που θα υπάρξουν στην σχέση Καποδίστρια Ψαριανών είναι στα 1830, λίγο πριν την δολοφονία του, όταν μια μερίδα Ψαριανών θα ταχθεί κατά του Κυβερνήτη δυσαρεστημένοι από την συνεχή αναβολή της παροχής των αποζημιώσεων που ζητούσαν για τα πλοία που καταστράφηκαν στον Αγώνα και που είχαν αποφασισθεί σε όλες τις Εθνικές Συνελεύσεις. Το κεφάλαιο όμως των αποζημιώσεων , που εν τέλει οι Ψαριανοί δεν έλαβαν ποτέ, είναι θέμα για ένα άλλο άρθρο.

        Η αγάπη και η αφοσίωση των Ψαριανών στον κυβερνήτη φαίνεται και από  επιστολή που στέλνουν προς την ορισθείσα κυβερνητική επιτροπή στις 15  Οκτωβρίου 1831 , λίγες μέρες μετά την δολοφονία του. Την υπογραφουν 290 Ψαριανοί. Σε αυτήν εκφράζονται τα συλλυπητήριά τους και τα αισθήματα λύπης που νοιώθουν για την απώλεια του συμπολίτη τους , όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, αλλά τα αισθήματα  αποστροφής και οργής προς τους δολοφόνους του. Τέλος αναφέρονται στους δεσμούς και την συνεργασία που είχαν μαζί του και τονίζοντας ότι οι ελάχιστοι Ψαριανοί που είχαν περάσει στην αντιπολίτευση επουδενι δεν αντιπροσωπεύουν την κοινότητα. Την επιστολή μπορείτε  να διαβάσετε παρακάτω όπως  την δημοσίευσε η Γενική εφημερίς.

Ανδρέας Μ. Καραγιώργης