Οι μεταναστευτικές πεταλούδες των Ψαρών

 Συνήθως τα άρθρα μου ασχολούνται με την ιστορία ή την λαογραφία των Ψαρών. Σήμερα όμως θα ασχοληθούμε με την πανίδα του νησιού και συγκεκριμένα για έναν μετανάστη του νησιού μας την πεταλούδα Ζωγραφιστή Κυρία ή επιστημονικά Vanessa Cardui. Εδώ και χρόνια έχω παρατηρήσει πληθυσμούς της συγκεκριμένης πεταλούδας, το καλοκαίρι, σε ρέματα στο βόρειο κυρίως τμήμα του νησιού . Τον προηγούμενο Απρίλιο όμως το χωριό κατακλείστηκε αρχικά από πεταλούδες και έπειτα από κάμπιες του είδους.

Το φαινόμενο επαναλαμβάνετε αυτές τις μέρες καθώς όποιος παρατηρήσει την θάλασσα στα δυτικά θα παρατήρηση κατά δεκάδες να καταφτάνουν πεταλούδες καθώς όπως φαίνεται τα Ψαρά αποτελούν σταθμό για το μεγάλο μεταναστευτικό τους ταξίδι από την Αφρική στην κεντρική Ευρώπη.

   Υπάρχει μάλιστα και ένα site το www.butterflymigration.org/ με την υποστήριξη του National Geographic και άλλων οργανισμών. Εκεί μπορείτε να βρείτε αρκετά στοιχεία και να συνδράμετε στην προσπάθεια τους

   Ας απολαύσουν λοιπόν το σύντομο υπέροχο αυτό φαινόμενο και ας δούμε μερικά στοιχεία για τον επισκέπτη μας. 

Πεταλούδα «Η Ζωγραφιστή Κυρία» (Vanessa cardui)

    Το είδος Vanessa cardui είναι η πεταλούδα με τη μεγαλύτερη εξάπλωση σε όλο τον κόσμο. Γένος λεπιδόπτερων εντόμων της οικογένειας των νυμφαλιδών. Μεγάλοι μεταναστευτικοί πληθυσμοί του είδους αυτού κατακλύζουν συχνά περιοχές της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Είναι γνωστή επίσης και ως «Η Ζωγραφιστή Κυρία». Στην Βόρεια Αμερική την ονομάζουν και «Κοσμοπολίτισσα».

ΕΜΦΑΝΙΣΗ – ΦΤΕΡΑ

     Περιλαμβάνει όμορφες, εντυπωσιακές πεταλούδες με πολύχρωμες φτερούγες ανοίγματος 5-8 εκατοστών. Τα φτερά της, στην πάνω πλευρά τους έχουν λαμπερά χρώματα στην επάνω επιφάνεια, καφέ και πορτοκαλί με βούλες να τα διακοσμούν. Η κάτω πλευρά τους έχει πιο θαμπά χρώματα, κυρίως καφέ και γκρι. Οι άκρες τους έχουν για περίγραμμα μια ευδιάκριτη λευκή γραμμή. Τα στίγματα που έχει στα φτερά της βοηθούν την πεταλούδα να μην είναι εύκολα ορατή στους πιθανούς θηρευτές της.

ΠΡΟΝΥΜΦΗ – ΚΑΜΠΙΑ

    Οι προνύμφες τρέφονται με φύλλα. Χρησιμοποιεί πάνω από 300 φυτά ξενιστές. Οι κάμπιες που θα βγουν μοιάζουν με μικρά μυρμηγκάκια. Η πρώτη τους δουλειά είναι να φάνε. Οι κάμπιες της είναι ακανθωτές και αναπτύσσονται κυρίως σε διάφορα είδη φυτών, κυρίως της οικογένειας των συνθέτων, αλλά και των ψυχανθών (τσουκνίδες). Η κάμπια της καταβροχθίζει κυρίως τα φύλλα της τσουκνίδας, του λυκίσκου, του τριφυλλιού και του μπιζελιού.

ΧΡΥΣΑΛΛΙΔΑ

       Μετά από πέντε ενδιάμεσα στάδια, που διαρκούν 12-18 ημέρες και κατά την διάρκεια των οποίων αλλάζουν συνεχώς χρώματα και μέγεθος, φτιάχνουν το κουκούλι μέσα στο οποίο θα φιλοξενηθεί η χρυσαλλίδα. Σε καθένα από τα πέντε στάδια οι κάμπιες, που συνεχώς μεγαλώνουν, αναζητούν όλο και περισσότερη τροφή. Το στάδιο της χρυσαλλίδας διαρκεί περίπου 10 μέρες. Στο διάστημα αυτό η χρυσαλλίδα μέσα στο κουκούλι της θα αλλάξει χρώμα. Σύντομα η όμορφη Vanessa cardui θα έχει ετοιμαστεί. Η χρυσαλλίδα θα μεταμορφωθεί σε μια πανέμορφη πεταλούδα, της οποίας η διάρκεια ζωής είναι μόνο δύο εβδομάδες.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

   

  Είναι μεταναστευτικό είδος. Κατοικεί σε κάθε εύκρατη ζώνη, ακόμα και στα βουνά των τροπικών περιοχών. Το είδος πεταλούδας Vanessa cardui αναπαράγεται την άνοιξη στη Σαχάρα, τα νεογέννητα ταξιδεύουν μέχρι την κεντρική Ευρώπη, αναπαράγονται το καλοκαίρι και τα νεογέννητά τους ταξιδεύουν το φθινόπωρο πίσω στη Σαχάρα. Είναι εκπληκτικός ο αριθμός των πεταλούδων του είδους αυτού όταν μεταναστεύουν. Κάποιες φορές το πλήθος τους γεμίζει τον ουρανό.

«ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ»

     Οι ερευνητές συνδύασαν τα στοιχεία που συνέλεξαν από προηγμένα ραντάρ με χιλιάδες προσωπικές μαρτυρίες εθελοντών ανά την Ευρώπη που είχαν δει τις πεταλούδες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, με το τέλος του καλοκαιριού, η Ζωγραφιστή Κυρία μεταναστεύει κατά εκατομμύρια προς το νότο, πετώντας κυρίως σε ύψος πάνω από τα 500 μέτρα—γι’ αυτό και συνήθως μένει αθέατη από τα ανθρώπινα μάτια.

      Για το μακρύ τους ταξίδι ως την Αφρική, οι πεταλούδες περιμένουν να φυσήξει ούριος άνεμος ο οποίος θα τις ταξιδέψει με μέση ταχύτητα 45 χιλιόμετρα την ώρα. Η ετήσια μετανάστευσή τους φτάνει μέχρι και τα 15.000 χιλιόμετρα, ξεκινώντας από τις παρυφές της Αρκτικής στο βορρά και καταλήγοντας στην τροπική δυτική Αφρική στο νότο. Το ταξίδι τους είναι σχεδόν διπλάσιο από αυτό της πεταλούδας μονάρχης της Βόρειας Αμερικής. Για να ολοκληρωθεί το ταξίδι μετ’ επιστροφής, χρειάζονται γύρω στις έξι διαδοχικές γενιές της Ζωγραφιστής Κυρίας.
     Κάθε χρόνο, ακολουθώντας αυτά τα βήματα, ολόκληρος ο πληθυσμός της μετακινείται από τη βόρεια Ευρώπη στην Αφρική και πίσω. «Αυτό το μικροσκοπικό πλασματάκι, με βάρος λιγότερο από ένα γραμμάριο, με εγκέφαλο σαν το κεφάλι της καρφίτσας και με μηδενικές ευκαιρίες να μάθει τη ζωή από την πείρα μιας μεγαλύτερης πεταλούδας, επιχειρεί ένα επικό διηπειρωτικό ταξίδι μετανάστευσης», δηλώνει ο Ρίτσαρντ Φοξ, συντονιστής ερευνών στο Ίδρυμα για την Προστασία της Πεταλούδας. «Κάποτε νομίζαμε ότι οδηγείται στα τυφλά, έρμαιο του ανέμου, προς ένα εξελικτικό αδιέξοδο στον φονικό βρετανικό χειμώνα», προσθέτει ο κ. Φοξ. Ωστόσο αυτή η μελέτη «έδειξε ότι οι Ζωγραφιστές Κυρίες είναι δεινοί ταξιδευτές».

Οι φωτογραφίες και τα βίντεο τραβήχτηκαν στα Ψαρά στις 12/06/2019

Ανδρέας Μ Καραγιώργης

Πηγές:wikipedia.org, http://aksioperierga.blogspot.gr/

Οικογένεια Κανάρη

Είχες αστέρια ολόλαμπρα στον ουρανό σου κι άλλα,
μα εκείνα που δεν έλαμψαν ήσανε πιο μεγάλα.

                                                          Γ. Στρατήγης , "Ματρόζος"

        Όταν το 2011 έφτιαχνα το παρόν Blog δεν περίμενα ότι θα αποτελούσε την αφορμή για να συνδεθώ με τόσους ανθρώπους που έλκουν την καταγωγή τους από το ηρωικό νησί μας και αναζητούν στοιχεία που θα τους φέρουν πιο κοντά στις ρίζες του. Το υλικό που κατά καιρούς μου στέλνουν πολύ και ενδιαφέρον. Ελπίζω σταδιακά να το αναρτήσω όλο.

         Ένας από τους ανθρώπους που ήρθαν σε επαφή μαζί μου χάρη στο blog ήταν ο Σταμάτης Κανάρης, απευθείας απόγονος του αγωνιστή Γεωργίου Κανάρη. Μου έστειλε διάφορα τεκμήρια για την οικογενειακή του ιστορία που εν μέρει είναι ιστορία της πατρίδας μας και ευελπιστώ σύντομα να τα αναρτήσω και αυτά. Ο κ. Κανάρης με έφερε σε επαφή με έναν πρώην συνάδελφο του, αξιωματικοί του πολεμικού ναυτικού, τον αντιναύαρχο ε.α. Κώστα Βαρβαρέσο οποίος έχει εκπονήσει μια μελέτη για την οικογένεια του Μικέ Κανάρη. Η μελέτη δημοσιεύτηκε αρχικά στο περιοδικό

ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΙ ΑΠΟΗΧΟΙ της Ενωσης Απόστρατων Αξιωματικών Ναυτικού. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον κ. Βαρβαρέσο για την άδεια να την δημοσιεύσουμε και στο blog μου. Αρκετά στοιχεία και εικόνες προέρχονται από το αρχείο του Σταμάτη Κανάρη.