Σήμερα θα πρωτοτυπήσω και δεν θα σας γράψω για παλιά βιβλία που τυχαία ανακάλυψα αλλά για ένα βιβλίο που μόλις εκδόθηκε. Το πόνημα του π. Ιωακείμ Αρχοντού για την βιβλιοθήκη του Μοναστηριού των Ψαρών.
Για τον Ψαριανό αρχιμανδρίτη Ιωακείμ Αρχοντό ίσως δεν χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις. Με σπουδές στην Ιατρική και την Θεολογία , μεταπτυχιακό στην Ιστορία και ένα διδακτορικό στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο που βαίνει προς την ολοκλήρωση του , είναι ένας από του ελάχιστους Ψαριανούς που μελέτα την ιστορία του νησιού σε βάθος. Παράλληλα υπηρέτησε τα Ψαρά ως εφημέριος του νησιού για 13 έτη ενώ σήμερα είναι Ιεροκήρυκας της Ι. Μ. Κηφισίας με σημαντικό έργο. Τα γραπτά του πάντα τεκμηριωμένα με μελέτη σε βάθος.
Το ίδιο συνέβη και σε αυτό το βιβλίο. Μια μελέτη εξονυχιστική στα 500 και πλέον βιβλία που φυλάσσονται στο Μοναστήρι των Ψαρών. Με επιστημονική μεθοδολογία καταγράφει και μελετά κάθε αντίτυπο χωριστά καταγράφοντας για πρώτη φορά το σύνολο των βιβλίων. Παράλληλα μελετά τις σημειώσεις στις σελίδες των βιβλίων και αναζητά πρόσωπα και γεγονότα πίσω από αυτές, τεκμηριώνοντας πάμπολλες ιστορίες που διασώθηκαν από την προφορική παράδοση. Όπως είναι π.χ. η παρουσία Βούλγαρων μοναχών, μετά την καταστροφή των Ψαρών, στο μοναστήρι και η εκδίωξή τους από τον ψαριανό ιερομόναχο Αθανάσιο Βρούλο. Τέλος ποσοτικοποιεί τα δεδομένα και εξάγει στατικά συμπεράσματα.
Αν και αρχικά κάποιος θα νόμιζε ότι είναι ένα καθαρά επιστημονικό βιβλίο που απευθύνετε σε επιστήμονες μελετητές της ιστορίας, εν τέλει πρόκειται για ένα ευκολοανάγνωστο βιβλίο που αφενός έχει την ιστορική μελέτη και επιστημονική τεκμηρίωση αλλα από την άλλη δίνει στον αναγνώστη πλήθος πληροφορίων για πρόσωπα και γεγονότα των Ψαρών τους τελευταίους δυο αιώνες.
Το βιβλίο τυπώθηκε τον Ιούνιο του 2017 από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών με την ευγενική χορηγία του κ. Γ. Αχνιώτη. Τα έσοδα από την πώληση του παραχωρήθηκαν από τον συγγραφέα στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Ψαρών.
Ας δούμε πως περιγράφει το βιβλίο ο ίδιος ο συγγραφέας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ψαρών αποτελείται από παλαίτυπα κυρίως και από χειρόγραφα βιβλία. Η απαρχή της συγκροτήσεώς της συμπορεύεται με την ίδρυσή της, όμως η καταστροφή της Μονής από τους Τούρκους (1824) προκάλεσε μεταξύ άλλων τον ολοσχερή σχεδόν αφανισμό της. Από το δεύτερο μισό του 19ου αι. λαμβάνει χώρα η ουσιαστική επανασυγκρότηση και ο εντυπωσιακός εμπλουτισμός με συνεχείς προσκτήσεις. Η καθοδική πορεία άρχισε να γίνεται αισθητή από την περίοδο του Μεσοπολέμου, ενώ αποκρυσταλλώθηκε στη δεκαετία του 1970, συμβαδίζοντας αναπόφευκτα με τη συνεχώς φθίνουσα μοναχική παρουσία.
Ο σκοπός του παρόντος πονήματος είναι πολλαπλός. Βασικές επιδιώξεις ήταν η γνωστοποίηση της παρουσίας των βιβλίων, η καταγραφή, η λεπτομερής περιγραφή και η διαφύλαξή τους, η αναλυτική μελέτη και η ερμηνευτική προσέγγιση των παρεχόμενων στοιχείων· επίσης η καλύτερη γνώση και η ευρύτερη σπουδή της κοινωνικής οργάνωσης, δομής και πνευματικής βιοτής τόσο της μοναστικής όσο και της ψαριανής κοινωνίας, ακόμη και της ιστορίας των ατομικών και συλλογικών νοοτροπιών, και τέλος η αναζήτηση και η επαφή με τα εμφαινόμενα πρόσωπα στην ιστορική τους διάσταση.
 |
| Το εξώφυλλο του βιβλίου κοσμεί ζωγραφική απεικόνιση του Μοναστηριού το 1863 από χειρόγραφο της βιβλιοθήκης |
Το βιβλίο μπορείτε να προμηθευτείτε από :
*Tο βιβλιοπωλείο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
Βασ. Κωνσταντίνου 48, 116 35 Αθήνα
Τηλ. 210.7273942
*Tο περίπτερο του Μορφωτικού και εξωραϊστικού συλλόγου Ψαρών Κ. Κανάρης στα Ψαρά
*Στον Ι.Ν. Μεταμορφώσεως Σωτήρος στα Ψαρά
*Και φυσικά στο Μοναστήρι των Ψαρών.
Ανδρέας Μ. Καραγιώργης
