Η Ψαριανή που έγινε σύμβολο κατά της δουλείας

      Αγαπημένη συνήθεια τα τελευταία χρόνια η αναζήτηση, σε κάθε μηχανή αναζήτησης που θα πετύχω μπροστά μου, των όρων «Ψαρρά», «Ψαριανος», «Ψαριανή», «Κανάρης» κοκ . Σε μια τέτοια αναζήτηση έπεσα πάνω σε ένα άρθρο, για την ακρίβεια σε μια προσπάθεια μετάφρασης του άρθρου , του καθηγητή Manny Paraschos από το Emerson College της Βοστόνης. Στο άρθρο αυτό ανακάλυψα την εκπληκτική ιστορία μιας Ψαριανής που ενέπνευσε το πιο διάσημο άγαλμα των ΗΠΑ , μετά το άγαλμα της Ελευθερίας, που έγινε σύμβολο στον αγώνα ενάντια στην δουλεία .

Η Γαριφαλιά Μιχάλβεη ,λοιπόν, στα αγγλικά επικράτησε ως Garafilia Mohalbi γεννήθηκε στα Ψαρά το 1817 και οι γονείς της σκοτώθηκαν κατά την καταστροφή των Ψαρών το 1824 . Οι τούρκοι την συνέλαβαν και την οδήγησαν στα σκλαβοπάζαρα της ανατολής για να την πουλήσουν. Ο Αμερικανός Πρόξενος Joseph Langston τη βρήκε στη Σμύρνη, την απελευθέρωσε και την έφερε στην περιοχή της Βοστόνης το 1827.

Η ομορφιά της ενέπνευσε την Anne Hall να ζωγραφίσει το «Κορίτσι της Ελλάδας» (“The Greek Girl” βλ σκίτσο) τον γλύπτη Hiram Powers να κάνει το φημισμένο άγαλμα του 1844 με τίτλο «Ελληνίδα Σκλάβα» (“Greek Slave”) και έπειτα την Elizabeth Barrett Browning και άλλους ποιητές να γράψουν ποιήματα και σονέτα γι’ αυτήν. 

       Το άγαλμα του Powers προκάλεσε αντιδράσεις στην Αμερικανική συντηρητική κοινωνία. Όμως η αλυσοδεμένη, γυμνή Γαριφαλιά έγινε σύμβολο των αμερικανών που αγωνίζονταν για την κατάργηση της δουλείας. Το αρχικό άγαλμα σήμερα βρίσκεται στο Μουσείου του Brooklyn. Ο Powers έπειτα έφτιαξε έξι αντίγραφα που βρίσκονται σκορπισμένα στην αμερικανική επικράτεια . Ένα από αυτά βρίσκεται στο Smithsonian American Art Museum ένα άλλο στην Corcoran Gallery of Art της Ουάσιγκτον, ένα άλλο αρχικά τοποθετήθηκε στο Κυβερνείο του Vermont,αλλά αφαιρέθηκε καθώς ο κυβερνήτης James Douglas ήταν αρκετά συντηρητικός για ένα γυμνό άγαλμα, άλλα δυο βρίσκονται το ένα στο Vermont State House και το άλλο στο Westervelt Warner Museum of American Art στην Τασκαλόζα της Αλαμπάμα. 

Η  Γ. Μιχάλβεη  στον κατάλογο επιβατών του πλοίου Brig Suffolk που έφυγε από τη Σμύρνη το 1827 με προορισμό τη Βοστώνη. Την χαρακτηρίζει "Ipsariot" δηλαδή Ψαριανή.

Το άγαλμα στην  Düsseldorf Gallery στην Νέα Υόρκη

Λεπτομέρεια από το άγαλμα όπου απεικονίζει έναν σταυρό ,
το σύμβολο αυτό έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να συνειδητοποιήσουν
οι Αμερικάνοι ότι αν και λευκοί αν και χριστιανοί
μπορούν ανά πάσα στιγμή να γίνουν δούλοι.

Σονέτο της El. Barrett Browning

Ανδρέας Μ.Καραγιώργης

ΠΗΓΕΣ
Μετάφραση αρθρου M. Paraschos : http://diasporic.org/mnimes/archives/greek-slaves-in-boston
http://en.wikipedia.org/wiki/The_Greek_Slave
http://utc.iath.virginia.edu/sentimnt/grslvhp.html