Για τον Βασίλη Βασιλειάδη άκουγα από πολύ μικρός. Όντας ξάδερφος της γιαγιά μου, Ρόζας, η ιστορία του και η φωτογραφία του υπήρχε πάντα μέσα στο σπίτι μας. Μεγαλώνοντας και ασχολούμενος με την ιστορία των Ψαρών και τους σημαντικούς Ψαριανούς είδα ότι ο ηρωικός αεροπόρος της RAF όχι μόνο υπήρξε αδικημένος πανελλαδικά άλλα ήταν και σχεδόν άγνωστος στους συμπατριώτες του με εξαίρεση τους λιγοστούς συγγενείς του.
Σήμερα λοιπόν ας μάθουμε για αυτόν τον ήρωα που στα 25 του χρόνια έγινε θυσία για το υπέρτατο αγαθό της Ελευθερίας. Το κείμενο που ακολουθεί είναι του κ. Γιάννη Μανσόλα ο οποίος τα τελευταία χρόνια πασχίζει να αναδείξει την ηρωική ιστορία αυτού του υπέροχου ανθρώπου.
Ο Βασίλειος Βασιλειάδης του Μιχαήλ (1920-1945) με καταγωγή από τη Χίο και τα Ψαρά ήταν Έλληνας εθελοντής αεροπόρος στην Βρετανική Βασιλική Αεροπορία (RAF) κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ανήλθε στον βαθμό του Σμηναγού RAF , χρεώθηκε με 11 βεβαιωμένες καταρρίψεις και του απονεμήθηκαν οι διακρίσεις DFC (Distinguished Flying Cross) και DFM (Distingushed Flying Medal).
 |
| Οι γονείς Αυγουστίνα και Μιχάλης αριστερά η αδελφή του Βασίλη Μαρία ο Βασίλης όρθιος κι δεξιά ο αδελφός του Νίκος |
Γεννήθηκε στην Ρουέν της Γαλλίας στο μητρικό του σπίτι, αλλά σε νηπιακή ηλικία βρέθηκε στη Χίο με τους γονείς του, Μιχαήλ Βασιλειάδη και Αυγουστίνη Βασιλειάδη-Μπρακέιγ. Τελειώνοντας το Δημοτικό στη Χίο, φοίτησε στο Ναυτικό γυμνάσιο της Ύδρας, με σκοπό να συνεχίσει την ναυτική παράδοση της οικογένειάς του.
Τη μέρα που κηρύχτηκε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, βρισκόταν εν πλω σε εκπαιδευτικό ταξίδι στη Μεσόγειο. Κατά την επιστροφή του, ο πατέρας του τον έστειλε στην Αγγλία για σπουδές, όπου και τον βρήκε η πλήρης εμπλοκή του πολέμου. Προσφέρθηκε να υπηρετήσει στη RAF (13 Οκτωβρίου 1942), επειδή υπήρχε μεγάλη ανάγκη για πιλότους την ώρα εκείνη. Πέρασε τα πρώτα χρόνια εκπαιδευόμενος σε Σπίτφαϊαρ τύπου MkV και IX και το 1942, με τον βαθμό του Ιπτάμενου Αρχισμηνία βρέθηκε στο σμήνος 19 της RAF, ένα απ τα πρώτα που είχαν πετάξει τα Σπίτφαϊαρ στη Μάχη της Αγγλίας το 1940, αλλά που τώρα εφοδιάζονταν με τα Mάστανγκ (Mustang Mk III).
 |
| Το μοντέλο του αεροπλάνου Τέμπεστ με το οποίο σκοτώθηκε ο Βασίλης απ την IPMS-HELLAS |
Οι κύριες αποστολές του ήταν επιθέσεις εναντίον της κατοχικής Γαλλίας και των γερμανικών βάσεων στην περιοχή της Νορμανδίας και Βρετάνης. Σημειώνει 6 ½ καταρρίψεις, με τις οποίες κερδίζει την πρώτη του διάκριση (26/7/444) και τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού, πετώντας με το αεροσκάφος QV-D με αριθμό σειράς FB201. Το 1944, με το σμήνος του θα βρεθεί να υποστηρίζει τις πρώτες αποβατικές δυνάμεις στη Νορμανδία (D-Day). Σε μια αποστολή εναντίον των γεφυρών στο Σηκουάνα νότια της Ρουέν, με σκοπό να αποκόψει την υποχώρηση των Γερμανών (πάνω στην σημερινή Εθνική Οδό A13 που ενώνει τη Νορμανδία με το Παρίσι), καταρρίπτεται πετώντας με το Mustang QV-V FB116 στην δασώδη περιοχή του Σαιντ Πιέρ Λες Ελμπέφ (Saint Pier Les Elbeufs). Θα περισυλλεγεί και θα βρει κατάλυμα στην οικογένεια του Ζαν Οζέρ, που μετέχει στην αντίσταση. Στην παραμονή του εκεί, για κάπου 15 ημέρες, θα βρει την τελευταία του ευκαιρία να δει την γιαγιά του στην υπό κατοχή ακόμα Ρουέν, χάρις στην βοήθεια των Μακί. Σύντομα, τα πρώτα Αμερικανικά στρατεύματα φτάνουν στο σπίτι που κρύβεται κι έτσι μπορεί να επιστρέψει στην μονάδα του και ακολουθεί μετακίνηση στο σμήνος No 3 της RAF. Εκεί, θα βρεθεί υπό την διοίκηση του Σμηναγού Πιέρ Ανρύ Κλόστερμαν, εθελοντή των Ελευθέρων Γάλλων στην RAF, ο οποίος θα τον αναφέρει αργότερα και στο βιβλίο του Το Μεγάλο Τσίρκο, απ το οποίο έγινε γνωστή η ύπαρξη του Βασιλειάδη στο ευρύτερο κοινό.
 |
| Φωτογραφία απ τα φωτοπολυβόλα του Βασίλη την ώρα που καταδιώκει το αεροπλάνο του Γκέντ - φωτογραφία απ τα αρχεία φιλμ της RAF |
Κοντά στα Χριστούγεννα του 1944, η μονάδα του μεταφέρεται στην απελευθερωμένη Ολλανδία, στο Φόλκελ, και εφοδιάζεται με τα νέα δυναμικά Χώκερ Τέμπεστ (Hawker Tempest), που έχουν ρόλο να εξολοθρεύσουν τις συγκοινωνίες στο γερμανικό έδαφος και να αποκρούουν τις πτήσεις των νέων εξελιγμένων καταδιωκτικών Φώκε Γούλφ Fw190-D και των αεριωθουμένων Me262 που εφορμούν απ τα γερμανικά αεροδρόμια των Ρέϊνε και Γκούτερσλω. Στην διάρκεια αυτή χρεώνεται με 5 ακόμα καταρρίψεις κερδίζοντας την δεύτερη διάκρισή του και τον βαθμό του Υποσμηναγού.
Στις 25 Μαρτίου 1945 διοικεί μια ομάδα εκτελώντας χρέη Σμηναγού στην περιοχή του Μπόχολτ (ανατολικά του Μούνστερ) εναντίον πομπής στρατιωτικών φορτηγών. Το εξαιρετικά πυκνό αντιαεροπορικό πυρ κάνει διστακτικούς τους υπόλοιπους του σμήνους και θέλοντας να δώσει ο ίδιος το παράδειγμα επιτίθεται μέσα σε ένα χάος πυρών. Την πρώτη φορά ξεπερνάει το φράγμα τους αλώβητος αλλά επιμένει σε μια δεύτερη επίθεση. Οι υπόλοιποι πιλότοι του αρνούνται και πάλι. Εκείνος θα εφορμήσει εκ νέου, αλλά το αεροπλάνο του (Tempest , JF-A, EJ755) εκρήγνυται αυτή την φορά στον αέρα.
 |
Το όνομα του Βασιλειάδη
(VASSILIADES B.M)
όπως είναι σμιλευμένο στην στήλη Νο 266
στο μνημείο
των πιλότων της Κοινοπολιτείας
στο Ράνυμεντ, Γουίνδσορ – Αγγλία.
|
Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, ο πατέρας του δέχτηκε την επίσκεψη Άγγλου πιλότου (Φεβρουάριος 1945), ο οποίος για πρώτη φορά θα του φέρει νέα για τον γιο του μετά από τόσα χρόνια. Την αρχικά χαρούμενη είδηση ακολουθεί σε λίγο το τραγικό νέο του θανάτου του. Καθώς το πτώμα του ποτέ δεν βρέθηκε για να ταφεί, η Αγγλία χάραξε το όνομά του στο μνημείο των πιλότων της Κοινοπολιτείας στο Ράνυμεντ (Runnymede) κοντά στο Γουίνδσορ. Είναι ο Έλληνας πιλότος με τις περισσότερες επίσημες καταρρίψεις και του οποίου το όνομα μνημονεύεται σε μη ελληνικό μνημείο. Ο πατέρας του ονόμασε ένα φορτηγό ιδιοκτησίας του, τύπου Λίμπερτυ, Υποσμηναγός Βασιλειάδης. Ένας πίνακας με τον Βασιλειάδη εν στολή βρίσκεται στους τοίχους του γυμνασίου στο οποίο φοίτησε."
Γιάννης Μανσόλας
